Spis treści
Wszystko co musisz wiedzieć przed zawarciem intercyzy
Według polskiego prawa, małżonków po ślubie łączy wspólnota majątkowa. Sytuacja wygląda odwrotnie w większości krajów Unii Europejskiej, gdzie rozdzielność majątkowa jest ustrojem ustawowym.
Aby ustanowić ją w Polsce, narzeczeni muszą zawrzeć umowę majątkową małżeńską, zwaną potocznie intercyzą.
Wspólnota majątkowa, która powstaje między dwoma osobami w chwili zawarcia małżeństwa, obejmuje wszystko co małżonkowie nabyli w czasie trwania formalnego związku. Przedmioty, kupowane od chwili zawarcia małżeństwa, należą zatem do majątku wspólnego. Jedynie pewna grupa przedmiotów tworzy tzw. majątek osobisty każdego z małżonków, jest to m.in. majątek nabyty przed ślubem, majątek odziedziczony, pochodzący z zapisu lub darowizny, a także pieniądze z odszkodowania czy nagrody pieniężne.
Czym jest intercyza?
Intercyza to umowa przedślubna ustalająca sprawy majątkowe przyszłych małżonków. Polega ona na zachowaniu przez każdego z małżonków majątku nabytego zarówno przed, jak i po zawarciu umowy. Aby intercyza była ważna, musi zostać zawarta za zgodą obu stron w formie aktu notarialnego.
Pojęcie to nie funkcjonuje jednak w języku prawnym. Jego odpowiednikiem jest „umowa majątkowa małżeńska”. Dzięki niej można wprowadzić rozdzielność majątkową, ale nie sprowadza się ona wyłącznie do tego. Za jej pośrednictwem można także przyjąć inne rozwiązanie niż wspólnota ustawowa, którą można np. rozszerzyć lub ograniczyć. Ponadto, wbrew tego co można by przypuszczać, umowa taka może być zawarta również w trakcie trwania związku małżeńskiego, a nie tylko przed ślubem. Za sporządzenie takiego dokumentu notariusz pobiera taksę wynoszącą 400 zł. Po doliczeniu wypisów oraz podatku VAT, koszt podpisania umowy majątkowej małżeńskiej przed ślubem wynosi ok. 550 zł. W przypadku, gdy intercyza podpisywana jest w trakcie trwania małżeństwa, koszt jej zawarcia może być znacznie wyższy, ponieważ zależy wtedy od rodzaju majątku i jego łącznej wartości.
Rozdzielność majątkowa
Najczęściej spotykanym w praktyce modelem podziału majątku w wyniku intercyzy jest wprowadzenie pełnej rozdzielności majątkowej. Mówiąc wprost, wszystko co jeden z małżonków kupi po podpisaniu intercyzy wchodzi do jego majątku osobistego. W takiej sytuacji każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem samodzielnie, a majątek wspólny nie istnieje.
Warto w tym miejscu podkreślić, że ustanowienie rozdzielności majątkowej nie wyłącza stosowania przepisów regulujących małżeńskie stosunki majątkowe wynikające z przepisów ogólnych. Nawet w przypadku podpisania intercyzy, małżonkowie mają obowiązek zaspokajać potrzeby rodziny – każdy na miarę swoich potrzeb i sił. Są także współodpowiedzialni za należności zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach dotyczących zaspokajania potrzeb rodziny, jak np. opłaty związane z najmem wspólnego mieszkania.
Czy spisywać intercyzę?
Celem podpisania umowy majątkowej małżeńskiej może być chęć utrzymania niezależności finansowej przez małżonków, a co się z tym wiąże uniknięcie często niemiłego i trudnego postępowania o podział majątku po ewentualnym rozwodzie. Inną przyczyną zawarcia intercyzy jest chęć ochrony dóbr zgromadzonych po ślubie przed egzekucją, np. w przypadku, gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, która wiąże się z dużym ryzykiem finansowym.
Zniesienie wspólnoty majątkowej nie zapewnia jednak pełnego bezpieczeństwa przed roszczeniem wierzyciela. Dzieje się tak, ponieważ według prawa, intercyzy są względnie bezskuteczne. Ustawodawca nałożył bowiem na osoby prowadzące działalność gospodarczą obowiązek ujawniania informacji o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej. W praktyce oznacza to, że majątek współmałżonka jest chroniony dzięki intercyzie tylko wtedy, gdy o jej istnieniu kontrahent został powiadomiony w momencie zawarcia umowy.
Wadą rozdzielności majątkowej jest także ograniczenie zdolności kredytowej małżeństwa, ponieważ po podpisaniu intercyzy para nie może już ubiegać się razem o pożyczkę. W wyniku czego majątek jednego małżonka nie może być uwzględniany w przypadku zaciągnięcia kredytu przez drugiego. Dodatkowym minusem jest także utrata prawa do wspólnego rozliczania podatku dochodowego, nawet jeśli intercyza została zawarta pod koniec roku i przez większą część okresu podatkowego małżonkowie byli we wspólnocie majątkowej.
